Cafeine
Cafeïne, ook bekend onder de naam theïne, matheïne/mateïne en guaranine is een stof die voorkomt in koffiebonen, thee, mate, guarana en cacaobonen. Als zuivere stof is cafeïne een wit poeder dat bitter smaakt. Het is een psychoactieve stof met een stimulerende werking.
Meestal bevat een kopje koffie het oppeppende middel cafeïne. Het verschilt per koffiemerk hoe hoog het percentage cafeïne is. De cafeïne in de koffie zorgt voor een opwekkend effect. Door meerdere onderzoeken is aangetoond dat cafeïne de alertheid verhoogd, de concentratie verbeterd en uithoudingsvermogen vergroot. Cafeïne kan verslavend zijn, mensen die grote hoeveelheden per dag drinken en hier ineens mee stoppen kunnen lichte ontwenningsverschijnselen ervaren zoals hoofdpijn. Deze ontwenningsverschijnselen zijn meestal binnen een paar dagen hooguit een week verdwenen. De hoofdpijn verdwijnt ook wanneer de consumptie van cafeïne weer word hervat.
Er zijn meerder wetenschappelijke studies gedaan naar de relatie tussen koffieconsumptie en gezondheid. Uit deze studies kunnen we concluderen dat de gemiddelde koffieconsumptie van 4 a 5 kopjes koffie geen schadelijke effecten heeft op de gezondheid. Echter word zwangere vrouwen geadviseerd niet meer dan 2 a 3 kopjes per dag te drinken.
Naast cafeïne in koffie is de opwekkende stof ook in een aantal frisdranken terug te vinden, bijvoorbeeld in cola of energiedrankjes. Soms word de stof ook toegevoegd aan pijnstillers zoals paracetamol. Cafeïne heeft enige invloed op de stofwisseling. Het is een veel gebruikt ingrediënt in populaire vetverbranders. Het stimuleert het orthosympathische zenuwstelsel, de hartslag en de ademhaling. Het opwekkende effect van begint meestal binnen een uur na inname en is na ongeveer vijf uur uitgewerkt.
Voor de mensen die de smaak van koffie aangenaam vinden maar geen cafeïne willen nuttigen is er cafeïnevrije koffie. Deze koffie bevat de smaak maar niet het oppeppende middel. Er zijn verschillende manier om de cafeïne uit de koffiebonen te halen. Bijvoorbeeld door de toepassing van eigenschappen van kooldioxide bij een bepaalde tempratuur en druk. Bij de chemische methode wordt er stoom bij de koffie gebracht waardoor de koffie poreuzer wordt. Daarna wordt dichloormethaan of ethylacetaat langs de koffie geleid. De cafeïne gaat dan mee met het extractiemiddel. Vervolgens worden de koffiebonen gespoeld met water waardoor het chemische middel uit de koffie wordt gehaald. Tot slot worden de koffiebonen gedroogd. Daarna moet nog worden geanalyseerd of de gehaltes extractiemiddel en cafeïne in de koffieboon aan de daarvoor gestelde maxima voldoen.
Men zou eigenlijk moeten spreken van cafeïne arme koffie het is namelijk niet mogelijk om alle cafeïne uit de boon te halen. Er zal altijd een zeer kleine hoeveelheid achter blijven in de boon. Cafeïne vrije koffie mag volgens de wet niet meer dan 0,1% cafeïne bedragen.
In Kameroen is pas geleden een cafeïnevrije koffie ontdekt die Coffea charrieriana heet. Ook op Madagaskar zijn cafeïnevrije koffiesoorten ontdekt. Echter worden geen van deze koffiesoorten gekweekt voor de productie van cafeïnevrije koffie. Maar over een paar jaar zullen we volledig cafeïnevrije koffie produceren voor consumptie.